تاثیرات اقتصادی و اجتماعی گردشگری بر توسعه نواحی روستایی مطالعه موردی روستاهای نمونه هدف گردشگری شهرستان طبس

امروزه صنعت گردشگری به عنوان یک بخش مولد در زمینه کسب درآمد و ایجاد اشتغال در اقتصاد کشورها نقش بسزایی دارد. با توجه به اینکه در کشورهای درحال توسعه، بخش کشاورزی تنها می تواند نسبت اندکی از نیروی انسانی مناطق روستایی را جذب کند و از طرف دیگر کشاورزی معیشتی نمی تواند نیازهای جمعیت فعلی را تامین کند که همین امر روند مهاجرت از روستا به شهر را تشدید کرده است؛ لذا استفاده از سایر توانمندیهای فضاهای روستایی از جمله گردشگری نقش به سزایی می یابد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیرات اقتصادی و اجتماعی صنعت گردشگری بر توسعه نواحی روستایی بصورت مطالعه موردی در روستاهای نمونه هدف گردشگری شهرستان طبس انجام شده است. روش پژوهش تحقیق، کمی، از لحاظ هدف کاربردی، به لحاظ روش های دستیابی به حقایق و داده پردازی، از نوع تحقیقات توصیفی- پیمایشی و با توجه به محدوده های تحقیق، مقطعی است. جامعه آماری تحقیق شامل خانوارهای ساکن روستاهای نمونه هدف گردشگری شهرستان طبس می شدند که تعداد آن ها 697 خانوار می باشد. حجم نمونه با توجه به جدول مورگان 248 نفر تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده نمونه ها انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار spss در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. براساس نتایج، تأثیر گردشگری بر تغییر درآمد، پس انداز، سرمایه گذاری در فعالیت های تولیدی، اشتغال تمام وقت و پاره وقت اعضای خانوار روستایی و همچنین سرمایه گذاری در جهت رفع نیازهای گردشگران، اشتغال زنان و دختران، فروش صنایع دستی، سرمایه گذاری برای تجهیز و نوسازی اتاق های اسکان، تامین امکانات و تسهیلات غیر بومی، اخذ وام و تسهیلات بانکی جهت سرمایه گذاری گردشگران در حد کم بوده است. از سوی دیگر صنعت گردشگری بر وضعیت تقاضای محصولات باغی بومی، وضعیت تقاضای خشکبار تولیدی بومی، کسب درآمد از طریق اجاره دادن مسکن به گردشگران در حد زیاد بوده است. هم چنین میزان انگیزه افراد خانوار برای اشتغال در فعالیت-های سنتی، میزان تمایل جهت تأسیس تعاونی خاص گردشگران، تغییر در امکانات رفاهی خانوار، میزان اشتغال زنان خانوار در فعالیت های جنبی و تقویت خلاقیت اعضای خانوار برای استفاده از امکانات بومی برای درآمدزایی نسبت به قبل از نمونه شدن روستا در حد کم بوده است. میزان انگیزه افراد خانوار برای ادامه تحصیلات نسبت به قبل از نمونه شدن روستا زیاد بوده است. میزان ماندگاری جوانان خانوار نسبت به قبل از نمونه شدن روستا، میزان بازگشت اعضای خانوار به روستا نسبت به قبل از نمونه شدن روستا، انگیزه ماندگاری در روستا بین جوانان خانوار در حد کم بوده است. میزان رضایتمندی مردم از روستا نسبت به قبل از نمونه شدن در حد زیاد بوده است. میزان خسارات وارده به باغات و مزارع، میزان آلوده شدن منابع آب، انباشته شدن زباله ها، دفع نامناسب تاسیسات عمومی (بهداشتی)، میزان تخریب و نابودی محیط زیست روستا در حد زیاد بوده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل توانمندی ها و محدودیت های روستاهای نمونه هدف گردشگری شهرستان طبس با استفاده از روش swot حاکی از آن است که الگوی تدافعی بهترین الگو به منظور سازگاری موقعیت های داخلی و خارجی به شمار می آید.